Metale tarzını katıyoruz...

         Model üretilecek parçanın yaklaşık bire bir kopyası olup kalıp içerisine dökülecek sıvı metalin dolduracağı boşluğu elde etmek için kullanılır. Modellerin biçim ve boyutlarının belirlenmesinde katılaşma sonrasında parçanın soğuyarak büzülmesi işleme payları modelin kalıptan sıyrılmasını kolaylaştıracak eğimler ve maça yuvalarının da düşünülmesi gerekir. Döküm kalitesi için model çok önemlidir kötü bir model tasarımı ile iyi bir döküm yapmak mümkün değildir.

 Model Türleri

 Metal dökümünde kullanılan modeller;

          Serbest modeller

          Levhalı modeller

          Özel model ve model tertibatları

Üretilecek parça sayısı biçim karmaşıklığı dökümhanede uygulanan kalıplama yöntemi ve parça tasarımının düzeltilmesinin söz konusu olup olmadığı gibi kriterlere göre hangi tür modelin uygun olacağı belirlenir

NOT: Parça sayısı çok ise model malzemesi ona göre dayanıklı seçilmelidir.

Serbest Modeller:

           Serbest modeller üretilecek parçanın yaklaşık bire bir kopyası olup ucuz basit ve yaygın olarak kullanılan model türüdür.

Levhalı Modeller:

           Kalıplamada makinaların kullanıldığı durumlarda ve özellikle çok sayıda küçük parçanın üretiminde kullanılan modellerdir.Düşey ve yatay yolluklar ile mümkünse cıkıcılar da levhalı model üzerine yerleştirilir.Bu modeller genellikle yüksek üretim hızlarına sahip kalıplama makinalarında kullanılırlar.

Şablon:

           Dönel simetriye sahip parçaların üretiminde üç boyutlu modeller yerine şablon kullanılır.

Model Tasarımı

            Verilen parça biçim ve boyutları ile maça yuvaları düşünülerek önce modelin bire bir ölçekli bir planı yapılır ve buradan çekme ve işleme payları da eklenerek elde edilen boyutlar üretilecek modele aktarılır.Ayrıca modelin bölüm yüzeyine dik yüzeylerinin kalıptan sıyrılabilmesi için gerekli eğimler verilir.

Çekme Büzülme Payı

            Modeller dökülecek parçadan çekme payı kadar büyük boyutlandırılır.Çekme payının sayısal değeri parçanın boyutları metalin türü döküm sonrasında kalıbın yaklaşık sıcaklığı ve kalıbın döküm parçanın büzülmesine karşı gösterdiği dirence göre seçilmelidir.

NOT: Genellikle dış ölçüler için %+1 çekme payı, iç ölçüler için%-1 çekme payı verilir.

İşleme Payı

            Döküm sonrası parçanın bazı yüzeyleri işlenecekse buna göre model yüzeylerinde belirli işleme paylarının bırakılması gerekir.Mümkünse kalıp hazırlanırken işlenecek yüzeyler kalıbın alt kısmına getirilmelidir.Çünkü oluşacak cüruf oksitler ve diğer katışkılar dökümde üst kısma yükseldiğinden döküm parçalarının alt kısmındaki yüzeyler daha temiz çıkar.İşlenecek yüzeylerin üst kısımda kalması zorunlu ise işleme paylarının daha büyük verilmesi gerekmektedir.

Eğim Ve Köşe Yuvarlatmaları

             Modellerin kalıptan sıyrılması sırasında kalıbın bölüm yüzeyine dik kısımlarının bozulmamamsı için bu yüzeylere eğim verilmesi gerekir.Makina ile sıyrılan modellerde bu eğim daha düşük seçilebilir.Model üzerindeki köşeler keskin olmamalı ,yuvarlatılmalı ve bunlarda kendini çekme çatlakları ile gerilme yığılmaların oluşması önlenmelidir.Köşe yuvarlatmalarının yarıçapları parçanın et kalınlığına göre seçilebilir.

Model Malzemeleri

              Malzeme olarak ahşap metal alçı plastik köpük v.b malzemeler kullanılır.Model malzemesi seçiminde;

• Üretilecek parça sayısı

• İstenilen boyut hassasiyeti

• Uygulanacak kalıplama yöntemi

• Parçanın boyut ve biçimi

• Modelde düzeltme yapılıp yapılmayacağı

gibi kriterler dikkate alınır.

              En yaygın olarak kullanılan model malzemesi  ucuzluğu kolay şekil alabilirliği e hafifliğinden dolayı ahşaptır.

Metal Modeller

             Yüzey pürüzsüzlüğü mükemmel olduğu için tercih edilen seri üretime daha uygun modellerdir.